Τα βρέφη, τα παιδιά και οι έφηβοι μοιράζονται το φαι¬νόμενο μιας ραγδαίας αλλαγής του σώματος με την οποία βιώ¬νουν και αντιλαμβάνονται τον κόσμο και μέσω της οποίας ολο¬κληρώνουν τις βιολογικές, συναισθηματικές και νοητικές δια¬δικασίες. Οι δημιουργικές και αυθόρμητες πλευρές της κινητι¬κής θεραπείας προσφέρουν ένα φυσικό θεραπευτικό τρόπο ει¬δικά κατάλληλο για την ανάπτυξη του σωματοκεντρικού βρέ¬φους, παιδιού, ή εφήβου.
ΒΡΕΦΗ. Εξελιγμένες τεχνικές επιτρέπουν σήμερα την διάγνωση από την βρεφική ηλικία ενός μεγάλου εύρους περιπτώσεων όπως σύνδρομο DOWN, αδυναμία όρασης, ακοής, αναπτυξιακή καθυστέρηση κ.τ.λ. Επειδή η έμφαση της κινητι¬κής θεραπείας βρίσκεται στην μη λεκτική επικοινωνία μπορεί να γίνει η πιο κατάλληλη μορφή θεραπείας για τέτοια παιδιά.
Ο χοροθεραπευτής χρησιμοποιεί συγκεκριμένες παρεμβα¬τικές τεχνικές ανάλογα με την προσωπικότητα του κάθε παι¬διού και την αδυναμία του. Παραδείγματος χάρη, ερέθισμα σε ένα υποκινητικό παιδί n προσοχή και εστίαση σε κάποιο υπερ¬κινητικό παιδί προσφέρεται μέσα σε μια αμοιβαία κινητική αλ¬ληλεπίδραση. Eπιπρoσθέτως, ο χοροθεραπευτής μπορεί να συμπεριλάβει και τους γονείς μέσα στην θεραπευτική διαδι¬κασία δίνοντάς τους την δυνατότητα να συναλλαγούν με τα συναισθήματα που έχουν για το παιδί τους, όπως επίσης να τους προσφέρει τεχνικές για μια πιο ενημερωμένη και υγιή σχέση γονέα – παιδιού.
ΑΥΤΙΣΤΙΚΟ ΠΑΙΔΙ. Τα αυτιστικά παιδιά χαρακτη¬ρίζονται από την αδυναμία τους να διαμορφώσουν διαπροσω¬πικές σχέσεις και να αλληλεπιδράσουν κατάλ¬ληλα με το περιβάλλον. Συχνά χωρίς να μιλάνε, αυτά τα παι¬διά μπορεί να απασχολούνται με παράξενες, επαναλαμ6ανόμενες κινητικές συμπεριφορές οι οποίες αυξάνουν την απομόνωσή τους
Ο χοροθεραπευτής χρησιμοποιεί την κίνηση του σώ¬ματος για να έρθει σε επαφή και να δημιουργήσει μία θερα¬πευτική σχέση με το παιδί. Χαρακτηριστικά στοιχεία της κίνη¬σης του παιδιού είναι ο καθρεπτισμός της κίνησης, η δημιουργία κάποιας προσωπικής του σειράς κινήσεων η οποία το καθησυχάζει λόγω της οικειότητας και της αποδοχής που έχει το παιδί με αυτή. Ξεκινώντας από αυτή την μοναδική κινητική συμπε¬ριφορά ο κινητικός θεραπευτής συναντά το παιδί σε ένα πρω-ταρχικό, μη λεκτικό επίπεδο και από εκεί το παιδί μπορεί να εξελιχθεί αυξάνοντας την αυτογνωσία ταυ και ανακαλύπτον¬τας νέες ικανότητες για να αντιμετωπίσει το περιβάλλον.
ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να έχουν πα¬ραμορφωμένη ή ανολοκλήρωτη εικόνα του σώματός τους, προ¬βλήματα αντίληψης, φτωχή ισορροπία και προσανατολισμό, και πολύ συχνά προβλήματα συμπεριφοράς. Επίσης, αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν μια εξαιρετικά φτωχή γνώμη για τον εαυτό τους, η οποία επιβραβεύεται και από τις συνεχείς απο¬τυχίες στο σχολείο. Η χοροθεραπεία δουλεύει ακριβώς πά¬νω σε όλα αυτά τα προβλήματα.
Ο χοροθεραπευτής δουλεύει με τις ανέπαφες ικανότητες του παιδιού, τονίζοντας την ευχαρίστηση της σωματικής δράσης, ενώ προσφέρει κινητικές εμπειρίες οι οποίες σχετίζονται με τις διαστάσεις και το σχήμα του σώματος, με τον προ¬σανατολισμό των μελών του σώματος, με την οργάνωση ταυ χώρου, όπως επίσης με τον έλεγχο των παρορμήσεων και την κατάλληλη έκφραση των συναισθημάτων.
ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
Τα παιδιά με συναισθηματικές διαταραχές παρουσιάζουν διαταραχές στην συμπεριφορά τους, όπως επίσης και στις σύν¬θετες νοητικές λειτουργίες. Η δυσκολία του παιδιού στο να εκ¬φράζει τις εμπειρίες της ζωής ξεπερνιέται μέσω της κίνησης η οποία μεταμορφώνει αυτή την δυσκολία τη παιδιού σε συμβολική πράξη. Έτσι, η χοροθεραπεία μπορεί να γεφυρώσει τον χαοτικό κόσμο του παιδιού με την εξωτερική πραγματικότητα. Ασφαλείς και ευχάριστες κινητικές αλληλεπιδράσεις χτίζουν μια σχέση εμπιστοσύνης και προσφέρεται μια νέα ευκαιρία για ανάπτυξη περνώντας απ” όλα τα αναπτυξιακά στά¬δια.
ΕΦΗΒΟΙ. Σημαντικές φυσιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Πιθανά προβλήματα αυτής της ηλικίας είναι η σύγχυση της εικόνας που έχουν οι έφηβοι για τον εαυτό τους και της σεξουαλικής τους ταυτότητας, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ασταθής σωματική ει¬κόνα, χαμηλό έλεγχο των παρορμήσεων και δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Η κινητική θεραπεία προσφέρει ένα ασφαλές, και με κατάλληλο για την ηλικία παιχνίδι, περιβάλ¬λον μέσα στο οποίο ψυχολογικές συγκρούσεις μπορούν να ανα¬γνωριστούν και να δoυλευτoύν. Μέσω της κινητικής δράσης και αλληλεπίδρασης η σωματική εικόνα και η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους σταθεροποιείται. Aισθήματα σύγxησnς εκφρά¬ζoνται και κατάλληλοι ρόλοι και συμπεριφορές ενηλίκων δο¬κιμάζονται συμβολικά.
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Αν και η κάθε προσωπική ανικανότητα παρουσιάζει ειδι¬κά προβλήματα, όλα τα άτομα με ανικανότητες – αναπηρίες αντιμετωπίζουν μοναδικά φυσικά και συναισθηματικά εμπόδια ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν αλλά και να επεκτείνουν το λειτουργικό τους επίπεδο. Η χοροθεραπεία προσφέρει ένα μέσο με το οποίο το άτομο μπορεί να επανακτήσει μια ανέ¬παφη σωματική εικόνα και μια αίσθηση του εαυτού του.
ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ. Τα άτομα με εγκεφαλι¬κές βλάβες αντιμετωπίζουν ισόβιες πιθανές ανικανότητες στο φυσικό, συναισθηματικό και νοητικό τομέα. Η αποκατάσταση και η θεραπεία συναντά τα ψυχολογικά και τα φυσικά τραύματα ταυτόχρονα. Οι δραστηριότητες της κινητικής θερα¬πείας εστιάζουν απευθείας στην ενοποίηση της αισθητήριας λήψης και της επίγνωσης του σώματος. Με τέτοιους ασθενείς ο χοροθεραπευτής δουλεύει πάνω στο ζήτημα του χρό¬νου, του χώρου και της κατεύθυνσης στο χώρο. Τα άτομα βοηθούvται στο να εστιάζουν, να διατηρούν την προσοχή και να επεξεργάζονται ένα ερέθισμα. Με αυτόν τον τρόπο, αυξάνεται η ικανότητα τους να ελέγχουν την αλληλεπίδρασή τους με το πε¬ριβάλλον. Επιπροσθέτως, μέσω της κινητικής διαδικασίας, σκέ¬ψεις και συναισθήματα μπορούν να περάσουν από το ασυνείδη¬το σε ένα συνειδητό επίπεδο και ευθύς να αναγνωριστούν και να δουλευτούν. Ερευνώντας νέα κινητικά μοτίβα και δυναμικές το άτομο μπορεί να αναπτύξει προσαρμοστικές, εκφραστικές και επικοινωνιακές συμπεριφορές οι οποίες οδηγούν στην ανά¬πτυξη της λειτουργικότητάς του και της ανεξαρτησίας του.
ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΙ. Ο χοροθεραπευτής δου¬λεύοvτας με άτομα που έχουν υποστεί ακρωτηριασμούς εστιάζει στις αλλαγές της εικόνας του σώματος και στα σωματικά όρια. Συναισθήματα απώλειας, θυμού και απογοήτευσης επεξεργάζονται από το άτομο. Το άτομο εξερευνεί τις ρεαλιστικές του α¬νάγκες όπως επίσης τους ρεαλιστικούς και μη ρεαλιστικούς του φόβους. Η κινητική θεραπεία βοηθά το άτομο να αναπτυ¬χθεί μέσα στα προσωπικά του όρια και ικανότητες. Επίσης, η χοροθεραπεία έχει άμεσο αποτέλεσμα στην αποδοχή και τον έλεγχο των καταστάσεων από το άτομο.
Δημήτριος Ζάχος
